ΛΙΓΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΄΄ΤΥΦΛΟ ΣΟΚΑΚΙ΄΄

7.4.2010

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΄΄ΤΥΦΛΟ ΣΟΚΑΚΙ΄΄ (ανάρτηση της 6.4.2010)

Το κείμενο Το Τυφλό σοκάκι που χθες αναρτήθηκε στο μπλογκ συντέθηκε όπως συντέθηκε, φρονώ, λόγω των εποχικών μηνυμάτων που εκπέμπει πάντοτε η πασχαλινή περίοδος. Και είναι κείμενο πολλών αναγνώσεων.

Από τη μια θέτει το ζήτημα της σχέσεως Λόγου και Εικόνας και της ζωγραφικής παράστασης του Θείου Λόγου, οπότε μας εξακοντίζει σε δυσθεώρητα ύψη - από την άλλη, ομιλεί για την προδοσία και τα πάθη των ανθρώπων, που νομίζουν τους εαυτούς τους καθαρούς και φροντίζουν να καρφώνουν τους άλλους προκειμένου, όπως θεωρούν, να συμβάλουν στην ηθικοποίηση της κοινωνίας, οπότε, σε μια αντίθεση φανερή σε σύγκριση με τα προηγούμενα, μας βουτάει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής.

Από τη μια τα ουράνια και το άρρητο, από την άλλη τα γήινα και το χθαμαλό. Από τη μια αυτή η μυστηριακή σχέση με το Θείο, από την άλλη αυτή η συνωμοτική σχέση με το Εγώ. Το κείμενο ολοκληρώνεται με μια παραπομπή στον Νίκο Εγγονόπουλο, που προβάλλει την ιδέα της ζωής ως αινίγματος ή/και ως γρίφου.

Μοιάζει αυτό το αινιγματικό στοιχείο να αναγνωρίζεται και στην α΄ περίπτωση (της θεοσέβειας και θεογνωσίας) αλλά και στην β΄ περίπτωση (της ανθρωποσέβειας και της αυτογνωσίας).





Ο συγγραφέας νιώθω ότι έμμεσα υποβάλλει ένα διδακτικό μήνυμα: όποιος προδίδει τη σχέση του με τον Λόγο και όποιος προδίδει τη σχέση του με τον Άνθρωπο μην εκπλαγεί αν περιπέσει στη δυσμένεια της μοίρας του. Οι ηθικές μας παρεκτροπές έχουν και το τίμημά τους. Στιγματισμός δεν είναι μόνο η απόδειξη της τέλεσης της μοιχείας, αλλά και η διά διαφόρων ελατηρίων εξηγούμενη κατάδοση της πράξης προκειμένου ο καταδότης να εξαρθεί στα όμματα της κοινωνίας και ο προδοθείς να τιμωρηθεί για το αμάρτημά του.

Η όλη υπόθεση μού θυμίζει ένα ποίημα του Γ. Σεφέρη που συμπτωματικά διάβαζα χθες: τον "Δαίμονα της πορνείας", όπου εκεί συμβαίνει τόσο ο καταδότης της μοιχείας (Ιωάννης Βισκούντης) όσο και το θύμα της (ο βασιλεύς της Κύπρου Πέτρος ο Λουζινιάν) τελικά, ύστερα από αλυσιδωτές δράσεις και αντιδράσεις, να τιμωρούνται με τον χειρότερο τρόπο από τη μοίρα τους, με το θάνατό τους. Ποια είναι τα ελατήρια αυτού που προδίδει την κολάσιμη πράξη;

α. Μήπως φθονεί αυτόν που πάει να ΄΄ξυπνήσει΄΄ από τον λήθαργό του και του βάζει φωτιές ξυπνώντας τον από την άγνοιά του;

β. Μήπως προσπαθεί να καθαρίσει το δικό του βρώμικο ποινικό μητρώο;

γ. Μήπως πλασματικά θέλει να δειχθεί σταυροφόρος της ηθικής;

δ. Μήπως είναι τελικά εραστής της καταστροφής και της ανωμαλίας που προφανώς θα συμβεί ως συνέπεια της κατάδοσης;

ε. Μήπως, όμως, και εδώ ας κοντοσταθούμε λιγάκι, τον ελκύουν υποσυνείδητα οι δυνάμεις του Κακού σε σημείο που ρίχνει τη βόμβα του, που μπορεί να καταστρέψει με τα γυρίσματα της Τύχης και τον ίδιον προσωπικά;



Μα, ο αντίλογος, τελικά ποια είναι η ευθύνη μας απέναντι στην αλήθεια; Την αφήνουμε να αναδυθεί από μόνη της ή με την συνδρομή της/μιας συγκυρίας - ή, αντιθέτως, ξεσκεπάζουμε ανενδοίαστα ό,τι βρώμικο αντιλαμβανόμαστε γύρω μας, στο όνομα της ηθικής διαφάνειας; Δύσκολη υπόθεση, και ειδικά σε έναν κόσμο όπου σχεδόν όλοι μας -και το ξέρει πολύ καλά ο εαυτός μας- έχουμε διαπράξει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό τις βρωμιές μας, οπότε το θέμα είναι ποιος μπορεί να τις καλύπτει πίσω από μανδύες αλλά και ποιος μπορεί να επιτίθεται χωρίς να δέχεται τα βέλη των άλλων, ώστε να μην πλήττεται.



Η υπόθεση της ηθικοποίησης της κοινωνίας μάλλον πρέπει να ξεφύγει από τις ανθρώπινες δυνάμεις, μάλλον παραδίδεται σε άρρητες δυνάμεις, σε έναν Λόγο υπεράνω ημών. Την ώρα που όλοι μας νίπτουμε τας χείρας μας, μια φωνή μέσα μας μάς θυμίζει πολλά αμαρτωλά κεφάλαια του βίου μας.



Υπάρχουν βέβαια και πρόσωπα αμέμπτου ηθικής που ζουν στο σκοτάδι, σχεδόν ασκητικά. Εκτός του σύγχρονου επικίνδυνου παιχνιδιού των σχέσεων, όπου αν τύχει και βρεις κι εσύ... μια θέση στην τσόχα, είναι πολύ πιθανό να βγεις χαμένος, ηττημένος, βρωμερό ερπετό έτοιμο να δαγκώσει τον αντίπαλό του. (Τα λέω όλα αυτά για να θυμηθείτε και όσα γίνονται γύρω μας αυτή την ώρα της ύφεσης, σε αυτούς τους στροβιλισμούς που παίρνει η αλήθεια γύρω από τους ΄΄καλούς΄΄ και τους ΄΄κακούς΄΄.)



ΤΑ ΜΠΑΛΟΝΙΑ



Και μιας και ο λόγος με έφερε στην οικονομία, θέλω να πω ότι κάποια στιγμή θα σκάσει κι αυτό το μπαλόνι, μην αυταπατώμεθα.

Φουσκώνει φουσκώνει το μπαλόνι και φτάνει στην έκρηξή του. Όπως ακριβώς τα μπαλόνια στα πάρτι των παιδιών, όπως ακριβώς με την πόλη που έγινε τέρας, με τα αυτοκίνητα που θα ανέβουν στο κεφάλι μας, με τους καρκίνους που καλπάζουν, με τα δάνεια που σε αλυσίδα λαμβάνει κανείς το ένα πίσω από το άλλο, με τη θάλασσα που φουσκώνει, με τον παχύσαρκο που δεν ενδίδει, με...με...με... όλα τα μεγέθη και τους παράγοντες που ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια και αφήνονται στην έκρηξή τους.



Πάει πάει πάει πάει / πάει πάει πάει πάει / κάντε πίσω γιατί σκάει...



Κάπως έτσι τα βλέπω τα πράγματα και τα εξηγώ και στα μικρά παιδιά.



Ευχαριστώ τον Ηλία Καφάογλου. Εάν έχετε χρόνο μιλήστε κι εσείς για όσα τυραννούν τη σκέψη σας.
 
ΠΕΤΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΙΔΗΣ