O κος Μίλερ

20.4.2010

Ο κος Στέφανος Μίλερ ήταν ένας Αμερικανός νέος και ενθουσιώδης αρχαιογνώστης και έφθασε στη Νεμέα (το 1973;) με πολλή όρεξη. Μπορούμε να φανταστούμε την ελληνική επαρχία επί 7ετίας. Αφού και η σημερινή εικόνα της πολίχνης μοιάζει ξεπλυμένης μεσήλικος, που θέλει ένα λίφτινγκ προσόψεων για να πάρουν μια πνοή φρεσκάδας τα εμποροκαταστήματα και οι κοντόθωρες οικίες της. Κατέλυσε στο ξενοδοχείο Τα Νέμεα, στο δωμάτιο οκτώ (8), όπου καταλύσαμε κατά σύμπτωση προχθές και μεις. Δίπλα στο κρεβάτι έστησε ένα τραπεζάκι και πάνω σε αυτό άνοιξε τα κυλινδρικά σχέδια και τα αρχαιογνωστικά ρολά. Ένα ερώτημα φαίνεται πως τον βασάνιζε από τότε: πού στο διάβολο τελούνταν τα περίφημα Νέμεα; Άρχισε να ψάχνει και να μελετά, να συλλέγει δεδομένα της τοπικής γεωγραφίας. Απ' ό,τι φαίνεται, ένα μέρος (;) του αρχαίου σταδίου φωτιζόταν ήδη από τις αγγελικές ακτίνες του ηλίου. Αλλά ο Μίλερ έπρεπε να συνεχίσει για να ΄΄δέσει΄΄ την υπόθεση. Κι έτσι ανασκάπτοντας βρήκε την περίφημη θολωτή στοά όπου στέκονταν οι αθλητές προτού εμφανιστούν ενώπιον του φίλαθλου κοινού - κάποιοι μάλιστα από αυτούς άφησαν και τα γραπτά ίχνη τους πάνω στην πέτρα. ΄΄Προχωρώντας΄΄ έπρεπε να φτάσει στη βαλβίδα της εκκίνησης, στο αποδυτήριο, σε όλα εκείνα τα τεκμήρια που θα βοηθούσαν στην αναπαράσταση του αθλητικού ιερού θεσμού. Κάποια εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα στέκονταν σαν τα δόντια του φαφούτη τρεις (3) μόνο κολόνες από τον ναό του Νεμείου Διός και μάλιστα το ένα κιονόκρανο ήταν έτοιμο να πέσει χάμω. Γύρω τους σπόνδυλοι των κιόνων ατάκτως σκορπισμένοι. Σεισμός ή πόλεμος; Η έρευνα κατέληξε στο δεύτερο. Τώρα, με την αναστήλωση που έχει ήδη προ χρόνων ξεκινήσει, τα δόντια του φαφούτη έγιναν εννιά (9) και τα συμπληρώματα των λίθων φέρονται από τοπικό λατομείο. Ο κος Μίλερ μάς ξεναγεί βιαστικά στο Μουσείο. Στη μεγάλη ορθογώνια αίθουσα όλα τα ευρήματα προήλθαν από τις ανασκαφές γύρω από τον ναό του τοπικού θεού. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά, ο ναός είναι της ελληνιστικής - αλεξανδρινής περιόδου, αλλά τα δόντια του φαφούτη που έστεκαν εκεί ήδη και προ της Επαναστάσεως ήταν της δεύτερης οδοντοφυΐας, που σημαίνει ότι καταστράφηκε και επανοικοδομήθηκε. Μάλιστα όταν προ 3-4 δεκαετιών ξεκίνησαν οι έρευνες, παρατηρήθηκε ότι μέρος των θεμελίων ήταν ΄΄φαγωμένο΄΄ (τα δομικά υλικά είχαν παρθεί για ανοικοδόμηση άλλων κτισμάτων, σαν να λέμε παίρνω μάρμαρα από παλαιοχριστιανική βασιλική και φτιάχνω περβάζια μιας πτωχής κάμαρας).
Μεγαλύτερο βέβαια ενδιαφέρον αποκτά εντός του Μουσείου η διπλανή, μικρότερη σε έκταση, αίθουσα όπου τα κτερίσματα από τους ασύλητους τάφους του μυκηναϊκού νεκροταφείου των Αηδονιών
(η περιοχή Αηδόνια απέχει λίγα χλμ. από την Αρχαία Νεμέα, όπου Στάδιο, Ναός και Μουσείο - στα Αηδόνια, παρεμπιπτόντως, πήγαμε την Κυριακή 18.4.2010 και είδαμε τα σκοτεινά σωθικά των τάφων - το χωριό όπου ολική ήταν η συνενοχή μοιάζει με νεκρόπολη - κοιτάζουμε τη γη και βρίσκουμε μονάχα κάλυκες από κυνήγι ).
Στην υπόθεση της αρχαιοκαπηλίας στα Αηδόνια αναφέρθηκε στο σχετικό με την αρχαιοκαπηλία βιβλίο του ο διεισδυτικός ερευνητής και εξαίρετος μεταφραστής Ανδρέας Αποστολίδης. Ευτυχώς οι αρχαιοκάπηλοι δεν είδαν όλα όσα θα μπορούσαν να κλέψουν και έτσι τα περίφημα διασωθέντα χρυσά δαχτυλίδια με την γυναικεία μετά ανθέων πομπή μαγνητίζουν το βλέμμα του επισκέπτη του Μουσείου. Εάν διαβάσει κανείς το βιβλίο του Αποστολίδη, θα μάθει πώς (ευτυχώς) τα λαθραία εν ΗΠΑ δεν επωλήθησαν, γεγονός που το οφείλουμε σε μιαν επιτροπή του ΥΠΠΟ προεξάρχοντος του Γιάννη Σακελλαράκη. Δείχνουμε στον κο Μίλερ το βιβλίο. Δεν γνωρίζει ότι και αυτός (σε αυτό) περιέχεται. Μάλιστα όσα αφηγείται επαναλαμβάνουν τα περιεχόμενα στο βιβλίο.
Ο Στέφανος που το 2008 συνέβαλε στην αναβίωση των αγώνων, είναι πλέον συνταξιούχος, αλλά δεν παύει να ονειρεύεται: μας αποκάλυψε ότι έχουν αγοραστεί ορισμένες εκτάσεις που βρίσκονται στον χώρο που μεσολαβεί μεταξύ Μουσείου-Ναού και Σταδίου και ότι θα ήταν άξιο λόγου να επεκταθούν οι ανασκαφές και σε αυτές τις εκτάσεις και μελλοντικά να φτιαχτεί ένας ενιαίος αρχαιολογικός χώρος που να φέρει εντός του σε ευθεία γραμμή Μουσείο, Ναό και Στάδιο. Επίσης, ακόμη δεν έχει βρεθεί ο αρχαίος ιππόδρομος, ο οποίος κατά την εκτίμησή του γειτνιάζει με τον Ναό του Νεμείου Διός (ο ιππόδρομος φαίνεται στην αναπαραστατική μακέτα όλου του εν λόγω αρχαιολογικού πεδίου). Όσον αφορά τους αγώνες, φαίνεται πως πηγαινοέρχονταν μεταξύ Άργους και Νεμέας (ακόμη δεν έχει βρεθεί στο Άργος ο χώρος τέλεσής τους). Ο κος Μίλερ φορεί ένα γαλάζιο μπλουζάκι που γράφει ΝΕΜΕΑ 2008 και από πάνω ένα γήινο γιλέκο. Μοιάζει με γαλαζομάτη γενειοφόρο Ιντιάνα Τζόουνς δίχως το σκονισμένο καπέλο. Μας συμβουλεύει να γευτούμε λίγο από το εντόπιο κρασί και χάνεται μέσα στο ηλιοκαμένο τοπίο καθώς ΄΄με περιμένουνε εργάτες΄΄.
Βολτάρουμε με τον Γιάννη και τον Γρηγόρη Ρισβά κάτω από τους κίονες και προσπαθούμε να σηκώσουμε το βλέμμα προς τον ήλιο-θεό. Ο Γρηγόρης μετράει τους σπονδύλους. Του λέμε ότι μοιάζουνε με φέτες κομμένης μπανάνας. Άλλοι βγαίνουν 12, κι άλλοι 13. Σκεπτόμαστε τον Στέφανο. Και πόσο λίγο εμείς οι ίδιοι νοιαζόμαστε για τις αρχαιότητές μας. Ώστε να έλθουν οι ξένοι να μας οργανώσουν. Πάντα να έρχονται οι Άλλοι να μας βάζουν σε τάξη. Ραντεβού στη Νεμέα, το 2012, σε έναν δόλιχο με ασπίδες και ακόντια. Ο εγγονός της ξενοδόχισσας Σταυρούλας Ρίσκα βγήκε έκτος και... έκλαιγε. Που σημαίνει ότι κάποιοι το ζούνε το πράγμα ως τα έγκατά τους...

Πέτρος Χριστοφιλίδης