2/11/09

Τα δύο πρόσωπα της Μέριλιν


Μέσα στο μεγάλο ψηφιδωτό των έντυπων προσφορών, αυτή τη στιγμή και οι βιογραφίες από την εφημερίδα ΄΄ΤΟ ΒΗΜΑ΄΄. Πρόκειται για πολύ αξιόλογες εκδόσεις (εκδόσεις Κασταλία) τόσο λόγω των (αθάνατων) προσώπων που παρουσιάζονται όσο και λόγω των κειμένων, των εξαιρετικών μεταφράσεων αλλά και πάνω από όλα του λογοτεχνικού είδους που εκπροσωπεί η σειρά.

Αν η μυθοπλασία σε βοηθά να μαντεύεις κάτω από τον μανδύα της την πραγματικότητα, η βιογραφία είναι η πραγματική αποκάλυψη της πραγματικότητας, η ανάγνωση μιας ζωής και μέσω αυτής μιας ολόκληρης εποχής, η άνοδος, η ύφεση και η πτώση ως αναπόφευκτα ορόσημα στο διάβα του βίου. Στο στόχαστρο του αναγνώστη η προσωπικότητα, το περιβάλλον υπό το οποίο έζησε και μεγάλωσε, τα ερεθίσματα που έλαβε, οι συγκυριακές συναντήσεις και οι τυχαίες περιπέτειες, η στάση απέναντι στο κοινό, στο πλήθος, η κριτική θεώρηση των συμβάντων της ζωής, οι ταλαντεύσεις, το κάλεσμα του θανάτου.

Διαβάζοντας το υπέροχο κείμενο της Anne Plantagenet για τη Μέριλιν Μονρόε (δηλαδή την υπέροχη μετάφραση της Πόπης Ζαχαριάδου), αισθάνθηκα ότι έζησα μια σύγχρονη τραγωδία, με όλα αυτά που ο Αριστοτέλης ονοματίζει στην Ποιητική του. Τα τραγικά πρόσωπα γδέρνουν την ψυχή μας με τους ιλίγγους τους, τα μεγάλα τους χάσματα, τις δύο όψεις του είναι τους. Με τη Μέριλιν σαν να αρρώστησα, εμβαθύνοντας στον ψυχισμό της Γυναίκας, στο λαβύρινθο του εσωτερικού της κόσμου, στις αντιφάσεις της. Αυτό που την απογείωνε κάνοντάς την σημαντική την ίδια στιγμή την έθετε σε βασανιστικές εσωτερικές και υπαρξιακές δοκιμασίες. Ταυτίστηκα με τις διαρκείς φυγές της, την αδυναμία της να ταυτιστεί και να στεγάσει το σώμα και την ψυχή της. Αρρώστησα καθώς την έβλεπα να πέφτει θύμα της αέναης προσπάθειας που κατέβαλε να συντηρήσει την εικόνα της, να μην ρίξει τον πήχυ του τεχνητού κάλλους και της ακτινοβολίας που εξέπεμπε. Μέσα από τη Μέριλιν ένιωσα τις δοκιμασίες όλων των σύγχρονων κοριτσιών, στην προσπάθειά τους να αρέσουν με κάθε τεχνητό και ψεύτικο μέσο, να κρύψουν την ασχήμια τους και την έλλειψή τους κάτω από μάσκες, τεχνάσματα, πολύωρες παλινδρομήσεις ενώπιον μεθόδων κατασκευής μιας δημόσιας εικόνας. Πάνω από όλα την πτώση τους όταν σβήνουν τα φώτα, την αποκαθήλωση του μακιγιάζ, τον εγκλεισμό τους όταν ΄΄η εικόνα τους δεν είναι αυτό που μπορούν, το πρότυπό τους΄΄.
Η Μέριλιν μού θύμισε την μεγάλη απάτη όλων των γυναικών, το ψέμα της παρουσίας τους, την κεκαλυμμένη ασχήμια τους, την πραγματική αδυναμία τους πίσω από το αγέρωχο βλέμμα και τις τραβηγμένες βλεφαρίδες. Με άγγιξε πολύ αυτή η διπροσωπία, η μάχη του φαίνεσθαι και του είναι, η λάμψη του ενώπιον και η κόλαση του ΄΄πίσω από΄΄, οι παλινωδίες των παρασκηνίων. Κατάλαβα ότι τελικά αυτό ακριβώς είναι η ζωή: 2 πρόσωπα, το φτιαχτό που αποφεύγει τα σχόλια και δεν δίδει λαβές, το πραγματικό που σπρώχνει στην ενδοσκόπηση, στην εξομολόγηση, στο κλάμα.

Υπέροχο κείμενο - υπέροχη μετάφραση, με ελάχιστα τυπογραφικά ψεγάδια.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

poly kalo, Petro

Χριστοφιλίδης είπε...

ΜΕΤΑΦΕΡΩ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ:

Είναι απίστευτο πόσο, καμιά φορά, τα ίδια ερεθίσματα γεννούν συγγενικά μεταξύ τους δημιουργήματα, σε τόπους και χρόνους που απέχουν παρασάγγας μεταξύ τους.
Για το ρόλο των δημοσίων προσώπων στη ζωή μας έχουν μιλήσει πολλοί, έχουμε μιλήσει κι εμείς. Θυμάμαι μια παλιά κουβέντα στο τραπέζι του ζαχαροπλαστείου Χαρά, επ΄αφορμή του θανάτου της Μαλβίνας Κάραλη, αναλογίζομαι τις αυθόρμητες κουβέντες μας κάθε φορά που φεύγει ένας μεγάλος, είτε έζησε στην Ελλάδα και λεγόταν Νανά Ησαία ή Έλλη Παππά, είτε στις ΗΠΑ με το όνομα Πάτρικ Σουέιζ ή Μάικλ Τζάκσον, επιστρέφω και πάλι στον Σαββόπουλο και πώς ενομοθέτησε για αυτούς μιλώντας για τον Ζαμπέτα μια χειμωνιάτικη νύχτα στο "Γυάλινο":
"παίρνουνε τον χύμα χρόνο της ζωής μας και τον κάνουνε ταξίδι μαγικό, στο οποίο είμαστε όλοι Αργοναύτες".
Σίγουρα έχεις ακούσει το άσμα που σου στέλνω... δεν ξέρω αν γνώριζες για ποιαν μιλάει. Αλλά ακόμα κι αν το είχες υπόψη σου, είμαι βέβαιος ότι αυτό που έγραψες χθες για την Μ.Μ. βγήκε κατευθείαν μέσα από την ψυχή σου, και βέβαια μέσα από ένα από αυτά τα βιβλία που τα ακούμε να τα διαφημίζουν στην TV και τα νομίζουμε απλώς τομίδια της σειράς, κι όμως κρύβουν ενίοτε τους δικούς τους θησαυρούς... Η απόσταση που χωρίζει τον Έλτον Τζον, τους συνεργάτες του, την Αγγλία ή την Αμερική, τη δεκαετία του 1970 ή του 1980 από την Αθήνα του δύοντος 2009
είναι τεράστια. Το πόρισμα ωστόσο της ψυχής είναι το ίδιο αυθεντικό.

Χ.

Tasos Servos είπε...

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΠΕΤΡΑΝ ΜΕ ΤΑ ΩΡΑΙΑ ΣΟΥ. ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ ΟΠΩΣ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ.

ΜΕ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΙΛΥΝ.

ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΜΟΥ ΠΟΥ ΕΜΟΙΑΖΑΝ ΣΤΗ ΜΕΡΙΛΥΝ.

Η σιωπή κυκλώνει τα μάτια.
Θεϊκοί λαγόνες, πεθαμένα περιστέρια
Πνιχτός ανδρισμός στο θεϊκό μεταίχμιο

Είναι η παγωμένη αυγή που ταλαιπωρεί
χύνεται, πηχτή και ξεγραμμένη
Αδηφάγα βλέμματα, κενά σώματα,
το καλοφτιαγμένο τίποτα

Νεκρό στην ομορφιά της κορύφωσης
η ελπίδα απέλπιδα πυροβολεί
ή μήπως φωτογραφίζεται;

Το καινούριο που χάνεται.
Η κραυγή μπερδεύεται στην απόγνωση.
Που είναι η ηδονή;
Κυκλοφορεί στα άδεια μάτια σου.